Almere, 17 november 2016 – Vragenlijst Sociale Veiligheid Stichting Kanjertraining

Stichting Kanjertraining heeft in overleg met de inspectie de “Vragenlijst Sociale Veiligheid van Stichting Kanjertraining” ontwikkeld voor het primair onderwijs. Met deze lijst kan een school voldoen aan de Wet Sociale Veiligheid. In deze wet staat dat scholen in het Primair en Voortgezet Onderwijs een inspanningsverplichting hebben om een actief veiligheidsbeleid te voeren. Ze moeten tevens monitoren wat hiervan het effect is, om zo het beleid te verbeteren. Voor het monitoren is een meetinstrument nodig dat een actueel en representatief beeld geeft van de veiligheidsbeleving van de leerlingen. Voor de Sociale Veiligheidslijst van Stichting Kanjertraining is uit onderzoek gebleken dat deze betrouwbaar en valide is. De school kan de lijst in laten vullen door (alle) leerlingen uit groep 5 t/m 8. De volgende aspecten worden gemeten in deze lijst:

Het vóórkomen van incidenten op school. Dit is de aantasting van sociale veiligheid (pesten etc.), psychische veiligheid (bedreigen etc.) en fysieke veiligheid (schoppen etc.).
Veiligheidsbeleving van leerlingen (Ik voel me veilig op school/op het plein etc.)
Welbevinden van leerlingen (Hoe prettig voel je je tussen je klasgenoten?)
Leerkracht treedt op (Vinden leerlingen dat de leerkracht goed optreedt?)
Angst voor incidenten

De onderste twee onderdelen zijn niet door de Wet Sociale Veiligheid ingegeven, maar heeft Stichting Kanjertraining zelf toegevoegd. Een school signaleert hiermee in hoeverre de leerkracht adequaat optreedt tegen incidenten en in hoeverre angst een rol speelt. In onveilige klassen kan angst soms bepalender zijn voor de veiligheidsbeleving dan de daadwerkelijke incidenten. De school kan deze informatie gebruiken als aanknopingspunten voor de verbetering van het veiligheidsbeleid.

De vragenlijst is gratis toegankelijk voor (gecertificeerde) Kanjerscholen via het Kanjer Volg- en Adviessysteem (KanVAS). Uitslagen worden gegeven per kind, per klas en per school. De normen zijn gebaseerd op 2283 leerlingen uit 104 klassen van 23 scholen.

De inspectie kijkt naar de uitslagen op schoolniveau. Deze uitslagen kunnen zij bij Stichting Kanjertraining opvragen. Klassen en leerlingen blijven anoniem. Het gaat erom dat de school naar aanleiding van de uitslag het veiligheidsbeleid aanpast; tot actie overgaat. De inspectie beoordeelt dus niet alleen de mate van veiligheid, maar vooral ook de inspanning van de school om de school veiliger te maken.

In de uiteindelijke versie van de vragenlijst zullen concrete adviezen worden gegeven die aansluiten bij de Kanjertraining. Deze zullen worden gegeven op het niveau van de school (beleid, ouders aanspreken, welk voorbeeld geeft het team?), op het niveau van de klas (groepsoefeningen ter bevordering van de veiligheid) en op het niveau van de leerlingen individueel.

De Kanjertraining gaat uit van een contextuele benadering. Dat wil zeggen: in sociaal onveilige klassen blijken kinderen elkaar minder te vertrouwen. De basis van vertrouwen moet weer worden teruggezet. Omdat kinderen elkaar kunnen voeden in elkaars gedrag (bijvoorbeeld meelachen, zielig doen, erbij staan), zijn de kinderen gezamenlijk verantwoordelijk om een veiligere sfeer te creëren. Alleen een pester of een gepest kind zien als het probleem, leidt niet tot een structurele oplossing. Vandaar dat groepsoefeningen en het betrekken van ouders worden geadviseerd en oplossingen op beleidsniveau.

De wetenschappelijke verantwoording van de Sociale Veiligheidslijst van de Kanjertraining is beschikbaar via het Kanjer Volg- en Adviessysteem (KanVAS) en is tevens als download te vinden bij de publicaties van het Kenniscentrum.